چک الکترونیک چیست؟

سخنگوی بانک مرکزی اعلام کرد مراسم رونمایی از چک الکترونیک روز شنبه 21 آبان با حضور رئیس کل بانک مرکزی و وزاری اقتصاد و صمت برگزار می‌شود.

چک الکترونیک آخرین مرحله از اجرای اصلاح قانون چک است و با پیاده سازی و اجرای سامانه چکاد، امکان صدور چک الکترونیکی نیز فراهم خواهد شد.

جالب است بدانید در چک دیجیتال، کاغذ از موجودیت چک، حذف خواهد شد و داده‌های چک در سامانه مرکزی چکاد نگهداری و با استفاده از امضای دیجیتال، معتبر و مستند می‌شود.

چکاد چیست؟

در ارتباط با آخرین گام قانون جدید چک (سامانه چکاد) می توان گفت چک الکترونیک نوع جدیدی از چک می باشد که سرعت، دقت و امنیت نقدشوندگی بیشتری نسبت به چک های کاغذی دارد و با این اتفاق شاهد تکمیل زنجیره بازگشت اعتبار به چک می باشیم.

سامانه چکاد امکان نظارت و مدیریت آنلاین مبادله چک را برای شبکه بانکی و بانک مرکزی فراهم می آورد.

این سامانه با ایجاد نظارت و کنترل مبادلات مبتنی بر چک، افزایش امنیت، نگهداری چک، اطمینان در معاملات، کاهش مراجعه به شعبه، ارائه سرویس های غیر حضوری بیشتر، کاهش ریسک فرآیندهای مربوط به چک و چاپ آن و .... سبب از بین رفتن مخاطرات مربوط به چک های فیزیکی می گردد.

خدمات ارائه دهنده سامانه چکاد:

•    انتقال چک
•    صدور چک دیجیتال
•    درخواست دسته چک
•    وصول چک بین بانکی
•    ضمانت چک دیجیتال
•    ابطال و مسدودی چک
•    امکان فعالسازی سرویس
•    کارتابل مشاهده چک های دریافتی

چک الکترونیک مطابق آنچه در قانون ذکر شده، همان چک کاغذی می باشد و طبیعتاً همه اقتضائات آن به شکل الکترونیکی به سامانه چکاد منتقل شده است.

با استفاده از سامانه چکاد، دسته چک کاغذی به مشتری تحویل داده نمی شود و همه فرآیندها به صورت غیر حضوری و با استفاده از موبایل و رایانه قابل انجام است. 

دقت کنید که باید هر فرد یک امضای الکترونیک داشته باشد و همچنین صدور آن نیز غیر حضوری می باشد.

نادر علی زاده، معاون اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی در ارتباط با چک های الکترونیک افزود: چک الکترونیک سازوکار کلی چک فیزیکی را خواهد داشت اما به صورت الکترونیک و مجازی صادر می شود. استفاده از چک الکترونیک الزامی نیست و مشتریان در صورت نیاز می توانند از این خدمت استفاده کنند.

مزایای چک الکترونیک:

•    به جرات می توان گفت وصول چک بدون مراجعه به شعبه، زمانی که فاصله مکانی زیاد است، از مهمترین مزایای چک الکترونیک به شمار می رود.
•    و همچنین با اجرای این گام پایانی قانون جدید چک، اختلافات همیشگی مربوط به مبلغ یادداشت شده روی برگ چک و سامانه از بین می رود.
•    و همینطور شاهد نگرانی افراد از تحویل چک های ثبت نشده نخواهید بود.
•    در واقع با اجرای این سامانه، چک به صورت الکترونیکی قابلیت نقدشوندگی دارد و صدور، دریافت و وصول آن غیرحضوری خواهد بود.
•    از دیگر مزایای منحصر به فرد چک های الکترونیک، پذیرفتن چک برای فروشگاه های اینترنتی می باشد که در گذشته امکان پذیر نبود و خوشبختانه این اصناف نیز می توانند چک الکترونیکی از مشتریان خود بپذیرند.

معایب چک الکترونیک:

چک الکترونیک نیز مانند دیگر خدمات بانکی علاوه بر مزایای بسیاری که دارد، دارای معایبی چون قطعی یا کند شدن سرعت اینترنت نیز می باشد.

به عنوان مثال به هنگام بروز اختلال در روند عملیات بانکی، امکان صدور یا پرداخت چک به صورت آنلاین وجود نخواهد داشت.

آیا این طرح در همه بانک ها به وقوع می پیوندد؟

در حال حاضر این طرح در سه بانک تجارت، صادرات و پارسیان اجرا خواهد شد و به تدریج بانک‌های کشور در صورت آمادگی به آن متصل می‌شوند.

سامانه های مرتبط با چکاد:

اکبر کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی در گفت گو با سایت بانک مرکزی افزود: در حال حاضر از سامانه‌های صیاد (صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک)، چکاوک (سیستم انتقال تصویر چک) و پیچک (سامانه پیگیری مبادلات چک) برای خدمات‌رسانی به مردم استفاده می‌شود.

پیش نیازهای استفاده از خدمات سامانه چکاد:

عضویت در همراه بانک، نصب و فعال‌سازی برنامه «هامون» جهت ثبت امضای الکترونیکی و همچنین داشتن یک حساب جاری با امکان صدور دسته چک از پیش نیازهای استفاده از خدمات سامانه چکاد به منظور دریافت و صدور چک دیجیتال است.

امنیت چک دیجیتال:

بانک مرکزی با ارائه چک دیجیتال، زیرساختی ایجاد کرده تا صادرکنندگان یا انتقال‌دهندگان چک از طریق امضای دیجیتال، احراز هویت و اعتبارسنجی شوند و همین امر نیز امنیت چک‌های دیجیتال را چند برابر می کند.

فراموش نکنید که در چک‌های کاغذی احتمال خط خوردگی یا اشتباه، وجود دارد و اگر این اتفاق بیفتد، راهی جز پشت نویسی و یا ابطال چک وجود ندارد که البته پشت‌نویسی هم در قانون جدید چک با محدودیت‌هایی روبه‌رو است اما در خصوص صدور این نوع چک، دیگر با چنین دردسرهایی مواجه نخواهید شد.

همچنین سامانه چکاد و کد نهاب امنیت، چک‌های الکترونیکی را بیش از پیش تضمین می‌کنند.

سامانه نهاب چیست؟

چکاد (چک امن دیجیتال) سامانه مرکزی چک الکترونیک است و نهاب هم سامانه‌ای حاوی اطلاعات هویتی مشتریان بانکی است که با اختصاص دادن شماره شناسایی ویژه برای هر کاربر بانکی، امکان احراز هویت آسان و سریع افراد در شبکه بانکی را فراهم می‌کند.

لازم به ذکر است که قانون جدید چک و چک های دیجیتال، در کاهش جرایم بانکی بسیار موثر می باشد، از آنجایی که با ثبت اطلاعات در سامانه های الکترونیکی، امکان صدور چک بی وعده وجود ندارد، احتمال برگشت خوردن و کلاهبرداری نیز کمتر می شود.